''Noel mesajı Barış ve Huzurdur: Selâm!''

Berlin Başpiskoposu Georg Kardinal Sterzinsky ile Noel Bayram’ının anlamı hakkında bir söyleşi

''Noel mesajı Barış ve Huzurdur: Selâm!''

Berlin Başpiskoposu Georg Kardinal Sterzinsky ile Noel Bayram’ının anlamı hakkında bir söyleşi

“Hrıstiyanlığın hümanistleşmesi ahlaki boyutun bayağılaşmasıdır. Çocuklara hediye verilmesine karşı değilim. Ama Noel sadece buna indirgenirse bütün bayram basit bir ritüelden başka birşey olmaz. “

Mocca: Her yıl Aralık ayında çam ağaçları süslenir, bulvarlar baştan sona rengarenk ışıldar, ister Hristiyan olsun ister olmasın, bütün insanlar heyecanlı bir alış veriş coşkusuna kapılırlar. Hal böyleyken insanların çoğu Noel’in ne olduğunu bilmezler. Sayın Kardinal, Noel Bayramı neden kutlanır ve kökeni nedir?
Kardinal Sterzinsky: Noel bayramı bugün tanığımız şekliyle büyük bir bayram olarak aslında sonralardan oluşmuştur. Hristiyanlığın başlangıcında her Pazar günü Isa Mesih’in dirilişi kutlanırdı. Bir bayram olarak Noel, „İsa Mesih’in başlangıcı acaba nasıl olmuştu? O nasıl dünyaya geldi?“ sorularının neticesinde ortaya çıktı. Ama ölüm ve dirilişe nazaran bu soruların önemi daha azdır. Bu yüzden teolojik olarak Noel Hrısti-yanlığın en önemli bayramı değildir. En önemli bayram Paskalya’dır.

Mocca: Sanırım günümüzde haftalık kilise ziyaret-leri Noel’in bir bayram olarak algılandığı gibi bir bayram olarak algılanmıyor. Noel’in bu kadar önemli bir bayram haline gelmesi nasıl oldu?
Sterzinsky: Antik Roma’da yılın en kısa gününde, yani kış gündönümünde „Sol İnvictus“ adındaki güneş tanrısını kutlarlardı. „Sol İnvictus“, yani mağlup olmayan güneş tanrısı. Roma Hrıstiyanlığı kabul ettiğinde, gündönümü kutlamalarının yerini İsa Mesih’in doğum kutlamaları aldı. Burada verilen mesaj şuydu: Asla mağlup olmayan ilah ancak İsa Mesih’tir. Ama o zamanlarda bile bu Mesih kutlamalarında izlenen bir ritüel henüz yoktu. Kutlama sadece coşkulu bir ibadetten ibaretti.

Mocca: Yani bugün bildiğimiz şekliyle Noel bayramı aslında modern bir husus, öylemi?
Sterzinsky: Bugün Almanya’da kutladığımız şekliyle Noel – yani çocuklara hediyeler alınması vs. – 18./19. yy’da burjuvazinin ortaya çıkmasıyla beraber gelişmiş bir olaydır. Adetlerin birçoğu kutlamaların Hrıstiyan aslından kopmasıyla beraber ortaya çıkmıştır. Mesih kutlamalarını alışılageldiği gibi kutlamak istemeyenler kendi-lerine başka adetler edindiler. Bu adetler ise git gide dünyevileşti. Bugün bildiğiniz Noel bayra-mı asli Mesih bayramı değildir.
Mocca: Bugün Noel deyince ilk Noel Baba geliyor insanın aklına.
Sterzinsky: Noel Baba’nın Hrıstiyanlıkla hiçbir alakası yok! O laik bir uydurmacadan ibaret. Sınayinin bir ürünü.

Mocca: Peki ya Niklas? Noel Baba’yla Niklas bugün çoğu zaman aynı kefene koyuluyor.
Sterzinsky: Kutsal Niklas ile Noel Baba’yı birbirinden ayır-mak gerekir. Niklas Noel Baba değildir. Noel Baba Sanayinin bir fikridir. Kutsal Piskopos Niklas’ın ise yaşamış olduğu muhtemeldir. O altıncı yüzyılda bugünki Türkiye sınırları içindeki Myra şehrinin piskoposuydu. Onun hak-kında bugün pek birşey bilemesek de onun kişiliğinin etrafında bu kadar efsanenin ortaya çıkmış olması bile bize insanların onu ne kadar çok sevdiğini göstermek için kafidir. Bugün bile. Onu anıyor ve yüceltiyorlar: Piskopos Niklas olarak kılık değiştiriyorlar, çocukların yanına gidiyor, onlara hediyeler veriyor ve onlarla beraber bir şenlik yapıyorlar.

Mocca: Yani bu demek oluyor ki bugün bildiğimiz Noel bayramının asli Mesih kutlamalarıyla hiçbir alakası yoktur?
Sterzinsky: Modern Noel bayramı çoğu zaman içeriğine olan bağını kaybetmiştir. Sanayinin Noel za-manlarında işini görüp ticaret yapmasına karşı değilim, ama bunu Hrıstiyanlık adına yapma-sınlar. Mesih bayramını kendi emellerine alet edinmesinler. Noel’in vermek istediği mesajın kaybolduğu yerde Kilise Noel’in ticarileştiril-mesine karşı çıkar.

Mocca: Peki o halde asli Mesih kutlamaları nasıl gerçekleşiyordu? Ritüeller hiç mi yoktu? Bu kutlamaların asıl amacı neydi?
Sterzinsky: Noel zamanına hazırlık için kısa bir oruç zama-nı vardır. Noel’den önceki bu dört haftalık Advent dediğimiz dönem bugün İsa’nın doğumuna hazırlık olarak algılanır. Noel’in amacı ise Hz. İsa’nın doğumunu anmaktır. Bu doğum sahnesini biliyorsunuz, birçok tabloda vs. bu konu işlenilir. Lukas incilinde anlatılan Noel hikayesine göre Hz. İsa Beytüllahim’de bir ahır gibi basit ve küçük bir binada dünyaya gelmiş-tir. Bebek bezlere sarılıp bir kreşe yatırılmış. Hz. Meryem sağ ve Yusuf sol yanında. Bu sah-ne Noel’de ibadet ayinleri esnasında canlandırılır. Bir oyuncak bebek kilisedeki sunağın önündeki bir kreş içine yerleştirilir. Bununla İsa Mesih’in insana döndüğü ve bizimle beraber olduğu vurgulanır.

Mocca: Ama asli Mesih bayramı sadece bir anıdan, anmaktan ibaretse, bu kutlamaların ahlaki boyutu nerede? Bugün kutlandığı şekliyle Noel bayramında çocuklara hediyeler verili-yor, el üstünde tutuluyorlar. Muhtaçlara ve aile kurumuna daha çok önem veriliyor. Bu açıdan baktığımızda bugün kutlanan Noel bayramının ahlaki içeriği daha çok, çünkü daha sosyal.
Sterzinsky: Hayır. Tam aksine. Hrıstiyanlığın hümanistleşmesi ahlaki boyutun bayağılaşmasıdır. Çocuklara hediye verilmesine karşı değilim. Ama Noel sadece buna indirgenirse bütün bayram basit bir ritüelden başka birşey olmaz. Mesih bayramının özelliği bir şeyi anlamaktır: Tanrı kendisini küçülttü. Bunu insana daha yakın olmak için yapıyor.

Mocca: Asli Mesih bayramındaki ahlaki boyut tam olarak nedir?
Sterzinsky: İsa Mesih insanlara Allah tarafından gönderilen bir kuratarıcıdır. Bu yüzden o ilahi olan tek insandır. Müslümanlar için bunu anlamanın zor olduğunu biliyorum ama Hrıstiyanlıkta da Allah ancak Birdir! Ama O öyle büyüktür ki O’nun içinde ilişkiler vardır. Aynı insanlar arasında ilişkilerin bulunduğu gibi. Allah durağan değildir. O canlıdır. Zengindir. O’nun içi zengindir. İnsan İsa’nın yolunu takip etmelidir. O’nun gittiği yolu görmeli, anlamalı ve O’nun izinden gitmelidir. İşte ahlaki boyut budur! Noel bayramı aslında manevi bir temizlenme bayramıdır. Biz kalbi-mizi hazırlamalıyız. Kalbimizi bütün kötülüklerden temizlemeli ve af, dostluk, sevgi ve barış gibi hislerle doldurmalıyız. Ve buna ancak Allah’ı anarak ulaşabiliriz. Anmak ahlakı içe-rir. O ebedi hayatı getirecektir.

Mocca: Sayın Kardinal, bu güzel sohbet için teşek-kür ederim. Bizim aracılığımızla Müslüman cemaatine iletmek istediğiniz son bir mesaj var mı?
Sterzinsky: Lukas incilinde tarladaki çobanlara melekler görünür ve onlara Hz. İsa’nın doğumunu an-latırlar. Meleklerin müjdesi ise şöyledir: „Allah’ ın (ismi) göklerde yücelmiştir ve yerde O’nun affına mazhar olan insanlar felaha ermiştir. “Noel’in ana mesajı Allah’ın şanı ve insala-rın huzurudur. Müslüman vatandaşlarımıza vereceğim Noel mesajı barış ve huzurdur: Selam!

Röportaj:Hureyre Kam
Foto:Hureyre Kam
Tercüme:Zülfikar Kam
Son Kontrol:Hüseyin Bozkurt
Mocca Dergisi Sayı:4