İTTİHAT VE TERAKKİ

OSMANLI İMPARATORLUĞU'NUN SON DÖNEMLERİNE DAMGASINI VURAN ÜÇ PAŞA ve İTTİHAT VE TERAKKİ Rüştü KAM 2025 Türk Eğitim Derneği’nde “İttihat ve Terakki” Konferansı Düzenlendi Türk Eğitim Derneği, konferanslar serisine bir yenisini daha ekledi. Prof. Dr. Necmettin Alkan tarafından sunulan ve dört saat süren konferansın konusu; Talat Paşa, Enver Paşa ve Cemal Paşa özelinde İttihat ve Terakki hareketi oldu. Türk Eğitim Derneği’nin salonunda yoğun bir katılımla gerçekleştirilen konferansta Prof. Dr. Alkan, İttihat ve Terakki’nin ortaya çıkış sürecini ve Osmanlı’nın son dönem siyasal gelişmelerini ele aldı. Osmanlı İmparatorluğu’nun sistematik bir çöküş sürecine girdiğini belirten Alkan, III. Selim’in Nizam-ı Cedid ordusunu kurarak bu gidişatı durdurmaya çalıştığını, ancak bu girişimin hayatına mal olduğunu vurguladı. Onun ardından II. Mahmud’un Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye adlı yeni orduyu kurduğunu belirten Alkan, Yeniçerilerin bu reform karşısında ayaklandıklarını ve devletin iç dengelerinin ciddi şekilde sarsıldığını ifade etti. Konuşmasında 31 Mart Vakası’na, Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz dönemlerindeki siyasi istikrarsızlıklara da değinen Alkan, Abdülaziz’in tahttan indirildiğini, yerine V. Murad’ın geçirildiğini ancak sağlık sorunları nedeniyle kısa sürede onun da tahttan indirildiğini hatırlattı. Ardından II. Abdülhamid’in, Meşrutiyet’i ilan edeceği sözü alınarak tahta çıkarıldığını ve 33 yıl süren bir iktidar döneminin başladığını aktardı. Alkan, bu dönemde temelleri önceden atılan İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin güç kazandığını, öğrenci isyanlarının başladığını ve Balkanlardaki ayrılıkçı hareketlerin hızlandığını belirtti. II. Abdülhamid’in isyancılara sert cezalar vermek yerine sürgünle yetindiğini, bu yaklaşımın bazı çevrelerde zaaf olarak değerlendirildiğini dile getirdi. Selanik’te güç kazanan İttihatçılar’ın Fransa’da da etkili olmaya başladığını anlatan Alkan, Prens Sabahattin’in İngiliz desteğiyle güçlenme fikrinin, cemiyet içinde ayrışmalara yol açtığını kaydetti. Başlangıçta Mustafa Kemal’in de İttihat ve Terakki’ye sempati duyduğunu, ancak sonrasında yollarını ayırdığını ifade etti. Birinci Dünya Savaşı’na Almanya ile birlikte giren İttihatçılar’ın savaş sonunda istediklerini elde edemeyince yurt dışına kaçtığını belirten Alkan, Talat Paşa’nın Almanya’da, Cemal Paşa’nın Tiflis’te, Enver Paşa’nın Berlin’de Ermeniler tarafından öldürüldüğünü Enver Paşanın da Türkistan’da öldürüldüğünü hatırlattı. Prof. Dr. Alkan, İttihatçıların Osmanlı’nın yıkılmaması için çaba sarf ettiklerini, hatta Almanya’da bulundukları dönemde dahi imparatorluğun yeniden nasıl ayağa kaldırılabileceği konusunda çalışmalar yaptıklarını vurguladı. II. Abdülhamid’in yaşının ilerlemiş olması nedeniyle devlet işlerinde sağlıklı karar veremediğini de ifade eden Alkan, “O gün yapılması gereken ne ise, onlar onu yaptılar. Hainlik suçlamaları bu isimler için doğru değildir,” dedi.