EMANET BİLİNCİ VE TOPLUMSAL GÜVEN

HAFTANIN HUTBESİ “EMANET BİLİNCİ VE TOPLUMSAL GÜVEN” Rüştü KAM 21.11.12025 TED/BERLİN Aziz Müslümanlar, kıymetli kardeşlerim! İnsanlık tarihi boyunca toplumların ayakta kalmasını sağlayan değer, yalnızca ekonomik güç veya siyasi kudret değildir. Milletleri bir arada tutan, aileleri koruyan, iş hayatını, devleti ve sosyal ilişkileri düzenleyen en temel ilke güvendir. Güvenin İslam’daki karşılığı ise emanettir. Emanet, sadece bir eşyanın korunması değil; insanın Allah’a, kendine, ailesine, toplumuna ve tüm yaratılmışlara karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmesidir. Kur’an’ın mirası olan emanet ilkesi, insan ruhunu sağlam, toplumu diri kılan bir yapı taşıdır. Yüce Rabbimiz Kur’an’da emanet ve güveni müminlerin en temel vasıfları arasında sayar. Nisa Suresi’nde şöyle buyurur: “Şüphesiz Allah size emanetleri ehline vermeyi ve insanlar arasında hükmettiğinizde adaletle hükmetmeyi emreder.” (Nisa 4/58) Bu ayet emanetin iki boyutunu ortaya koyar: 1. Yetkin olan kişiye sorumluluk vermek, 2. Her konuda adaletle davranmak. Mü’minûn Suresi’nde müminlerin özellikleri anlatılırken şu vurgu yapılır: “Onlar ki emanetlerine ve verdikleri sözlere sadıktırlar.” (Mü’minûn 23/8) Görüldüğü gibi Kur’an, emanet bilincini imanın kalbine yerleştirir. İmanın hakikati, güvenilirliğin ahlakıyla tamamlanır. A’râf Suresi’nde insanın yaratılıştan itibaren bir sorumluluk taşıdığı şöyle bildirilir: “Rabbin, Âdemoğullarından onların zürriyetinden söz almıştı...” (A’râf 7/172) Bu ayet insanın dünyaya bir “emanet sözleşmesi” ile gönderildiğini haber verir. İnsanın vicdanındaki doğruluk, Allah’ın insana yüklediği emanettir. Değerli kardeşlerim, Peygamber Efendimiz (s.a.v.), peygamberlikten önce bile toplumda El-Emîn, yani güvenilir insan olarak tanınıyordu. Bu, onun Risalet’inin en güçlü delilidir. Düşmanları bile ona mallarını emanet eder, onun sözünde yanılmayacağını bilirlerdi. Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurur: “Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur. Sözünde durmayanın dini yoktur.” (Ahmed b. Hanbel) Başka bir hadisinde şöyle der: “Mümin, elinden ve dilinden insanların emin olduğu kimsedir.” (Tirmizî) Demek ki müminlik sadece ibadetle değil; insanlara güven vermekle ölçülür. Güven vermeyen bir kalbin imanı eksik, dürüst olmayan bir dilin tövbesi eksiktir. Kıymetli Müslümanlar, Emanet ve doğruluk yalnızca Kur’an’ın değil, önceki vahiylerin de ortak öğretileridir. İlahi mesajlar birbirini tamamlayan bir bütündür. İNCİL’DEN ÖRNEKLER “Size emanet edilen çok şey varsa, sizden çok şey istenir.” (Luka 12:48) -İslam’daki “nimet arttıkça sorumluluk artar” ilkesiyle tamamen örtüşür. “Küçük işte güvenilir olan, büyük işte de güvenilirdir.” (Luka 16:10) -Bu, müminin karakterini anlatır: Her adımında güven. “Sözünüz evet ise evet, hayır ise hayır olsun.” (Matta 5:37) -Kur’an’daki “doğru söz söyleyin” emrinin tam karşılığıdır. “Gerçeği bileceksiniz; gerçek sizi özgür kılacaktır.” (Yuhanna 8:32) -Hakikatin gücü toplumun diriliğidir. TEVRAT’TAN (AHİT KİTABI) ÖRNEKLER “Adaletle hükmedeceksiniz; kişiye göre ayrım yapmayacaksınız.” (Tesniye 16:19–20) -Bu ayet Nisa 58’in kardeşidir. “Yalan söylemeyecek, komşuna hile yapmayacaksın.” (Levililer 19:11) -Kur’an’ın “hıyanet etmeyin” emriyle birebir uyumludur. “Dürüst terazi ve doğru ölçü kullanacaksınız.” (Levililer 19:36) -Ticari emanetin ve ekonomik ahlakın temeli budur. “Adalet, sadece adalet peşinde koşacaksın.” (Tesniye 16:20) -Bu ayet, hükmetmenin özü olan adalet ilkesini yüceltir. “Rab iyileri korur; dürüstleri kendine yakın eder.” (Mezmurlar 37:28) -Kur’an’daki “Allah sadıkları sever” ilkesinin yankısıdır. Görüldüğü gibi emanet, doğruluk ve adalet tüm semavi mesajların ortak çağrısıdır. Bu değerler insanlığın ortak ahlaki mirasıdır. EMANETİN TOPLUMSAL BOYUTU Aziz Müslümanlar, Toplum güven üzerine ayakta durur. Güven sarsıldığında tüm sistem çöker. Alman kültüründe bilinen bir söz vardır: “Ehrlichkeit währt am längsten.” (Dürüstlük en uzun yaşayan şeydir.) Bu söz Kur’an’ın özeti gibidir. Bir başka Alman sözü der ki: “Vertrauen ist gut, Kontrolle ist besser.” (Güven iyidir, kontrol daha iyidir.) Bu atasözü insanın zaafını hatırlatır; Kur’an ise şunu öğretir: “Güvenilir olun ki kontrol gerekmesin.” Emanetin yozlaştığı toplumda: • Aile dağılır, • Ticaret bozulur, • Devlet mekanizması çürür, • İnsanlar birbirinden kuşku duyar, • Toplumsal huzur kaybolur. Kur’an bu nedenle sıkça “adalet”, “doğruluk” ve “emanet” kelimelerini yan yana zikreder. AİLEDE EMANET Kardeşlerim, Aile, toplumun özüdür. Eşler birbirine Allah’ın emanetidir. Çocuk bir emanettir, evlilik bir emanettir, aile içi sevgi bir emanettir. Peygamberimiz şöyle buyurur: “Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en güzel olanınızdır.” (Tirmizî) İncil’de buna benzer bir ifade vardır: “Sevgi gerçeği gizlemez.” (1. Korintliler 13:6) Yani sevginin özü doğruluk ve sadakattir. MODERN DÜNYADA EMANET BİLİNCİ Değerli Müslümanlar, Bugün “emanet” kavramı sadece nesnelerle ilgili değildir. Modern hayat bize yeni tür emanetler yüklemiştir: • Devlet görevi bir emanettir. Oy, kamu malı, makam… • Bilgi bir emanettir. Yalan haber üretmemek, doğruyu gözetmek… • İş bir emanettir. Bir görevi eksiksiz yapmak… • Sır bir emanettir. Dostun sırrını ifşa etmemek… • Doğa ve çevre emanettir. Çevreyi korumak… • İnsanın kendi nefsi emanettir. Sağlığına, vaktine, karakterine sahip çıkmak… Kur’an’ın “emaneti ehline verin” emri bugün “liyakat”, “şeffaflık”, “hesap verebilirlik” gibi kavramlarla hayat bulmalıdır. EMANET İNSANIN HAYSİYETİDİR Ey Müslümanlar! Unutmayalım ki: • Emanet kaybolduğunda iman zayıflar. • Güven kaybolduğunda toplum çöker. • Doğruluk kaybolduğunda kardeşlik biter. • Adalet kaybolduğunda devlet sarsılır. Emanet; Müslümanın imzası, müminin karakteri, insanın vicdanıdır. Kur’an, İncil ve Tevrat’taki ortak mesaj şudur: “Doğru olun. Adil olun. Güvenilir olun. Çünkü dünya güven üzerine durur.” Allah’ım! Bizi emanete sadakatle yaşayan kullarından eyle. Kalplerimize doğruluğu, dilimize dürüstlüğü, ellerimize helali, işlerimize bereketi lütfet. Ailelerimizi huzurla, toplumumuzu güvenle, gönüllerimizi sabırla donat. Adaleti ayakta tutanlardan, hıyanetten uzak duranlardan, emanete riayet edenlerden eyle. Âmin.